Motor điện 1 pha là loại động cơ dây quấn stato chỉ có một cuộn dây pha, nguồn cấp là 1 dây pha và 1 dây nguộn. Trong công và nông nghiệp, động cơ điện này được sử dụng rất phổ biến để phục vụ cuộc sống sản xuất của con người như: băng chuyền, máy bơm nước, máy nén khí,…. Ở bài viết này, Blogthietbidien.com sẽ giới thiệu đến bạn những thông tin cần thiết về vật dụng hữu ích này.
Cấu tạo hoạt động của motor điện 1 pha
Tùy theo kiểu loại vỏ bọc kín hay hở mà cơ cấu động cơ sẽ khác nhau, do phần hệ thống làm mát bằng máy quạt thông gió đặt ở bên trong hay bên ngoài động cơ.
Motor điện 1 pha có 2 phần chính là phần tĩnh và phần quay.
Phần tĩnh (stato)
Được cấu tạo từ 2 bộ phận chính là: Lõi thép và dây quấn.
Lõi thép: Là phần dẫn từ đầu máy, có hình trụ, tròn rỗng. Lõi thép được ghép lại từ các lá thép kỹ thuật điện có độ dày từ 0,35mm – 0,5mm. Sau đó, được xếp theo hình vành khăn, phía trong có rãnh trống để đặt các dây quấn. Ngoài ra còn được phủ kín sơn trước khi được khép lại.
Dây quấn: Thông thường sẽ được dùng chất liệu đồng hoặc nhôm. Dây sẽ được đặt bên trong các rãnh của phần lõi thép.
Chi tiết hơn một chút, phần tĩnh của motor điện 1 pha còn được cấu tạo từ các thành phần phụ là vỏ máy, có tác dụng để bảo vệ lõi thép chính và nguyên liệu để tạo thành thường là gang hoặc nhôm.
Ngoài ra, chân đế dùng để giữ chặt lõi thép bên dưới nhằm bám chặt vào bệ máy. Đồng thời 2 chiếc nắp 2 đầu có nguyên liệu giống như vỏ máy, bên trong chứa ổ đỡ dùng để đỡ cho trục quay của roto.
Phần quay (roto)
Được cấu tạo gồm 3 thành phần: lõi thép, dây quấn và trục động cơ.
Lõi thép: Có hình dạng trụ được làm bằng các lá thép kỹ thuật điện. Sau đó, được dập thành hình dĩa và ép chặt lại, ở mặt trên thường chứa các rãnh để có thể đặt dây quấn.
Dây quấn: Roto được phân ra làm 2 loại đó là roto lồng sóc và roto dây quấn.
- Với roto dây quấn: Có cấu tạo khá giống so với phần tĩnh, cuộn dây được quấn giống như của stato. Lợi thế của loại này là momen lớn nhưng cấu tạo lại tương đối phức tạp vì vậy giá thành cũng khá cao.
- Với roto lồng sóc: Có cấu tạo khá mới lạ so với stato. Được tạo ra từ việc đúc nhôm cho các rãnh nối của roto nhằm cải thiện các đặt tính của máy.
Nguyên lý hoạt động của motor điện 1 pha
Khi bạn cung cấp cho motor điện 1 pha dòng điện xoay chiều thì động cơ bắt đầu hoạt động. Từ trường tạo ra từ cuộn dây quấn sẽ tạo ra một tốc độ quay n=60 f/b (vòng/phút)
Chú thích:
f là tần số của nguồn điện
b là số đôi cực của dây quấn stato
Từ trường được tạo ra trong quá trình quay sẽ quét qua thanh dẫn của roto tạo ra suất điện động cảm ứng. Do dây quấn stato đang kín mạch nên suất điện động hình thành nên dòng điện trong các thanh dẫn của roto. Các thanh dẫn có dòng điện được đặt trong từ trường và sẽ tương tác lực điện từ lên nhau.
Cách chọn motor điện 1 pha phù hợp
Trên thị trường có vô vàng loại động cơ khác nhau, tùy vào nhu cầu sử dụng cũng như túi tiền mà bạn có thể sở hữu chúng. Vậy để chọn được 1 motor điện 1 pha phù hợp hãy để Blogthietbidien.com mách cho một số thông tin hữu ích dưới đây nhé!
- Trên các sản phẩm motor điện mới, ở phần tem luôn có thông tin đầy đủ về mức ampe, dòng điện định mức. Vì vậy, khi đổi motor mới quý khách có thể lựa chọn sao cho phù hợp với động cơ cũ;
- So với các động cơ khác, moto điện 1 pha được ứng dụng phổ biến ở đa lĩnh vực, do vậy bạn nên sử dụng động cơ không hết tải sẽ giúp làm mát và bền hơn. Bạn có thể yêu cầu lắp đặt công suất từ 80 – 90% tải;
- Nên lựa chọn các loại motor có cấp độ bảo vệ cao IP55 nếu thường xuyên phải làm việc trong môi trường có độ ẩm và nhiều bụi;
- Sử dụng đồng bộ các sản phẩm động cơ điện có chức năng phòng chống cháy nổ đề phòng các trường hợp làm việc nhiệt độ cao và nguy hiểm;
- Kích thước của motor điện rất đa dạng, với những sản phẩm được sản xuất từ năm 2000 trở lại đây thường có thân motor lớn hơn, vì vậy bạn cần phải kiểm tra chiều dọc, chiều ngang, chân đế, đường kính trục để phù hợp với motor cũ;
- Hệ số cos thể hiện khả năng tiết kiệm điện năng cũng như hiệu suất của động cơ. Hiệu số này phụ thuộc vào các yếu tố như độ rỗng của rãnh, các tiết diện dây đồng,… Nếu hệ số cos lớn, thì động cơ đã tiết kiệm được nguồn điện cho bạn;
- Để nâng cao sự an toàn điện, khi sử dụng motor điện 1 pha chúng ta cần chuẩn bị các thiết bị như: tụ điện, rơle mất pha và rơle nhiệt để có thể kiểm tra aptomat chịu được dòng điện là bao nhiêu (A);
Một số sai sót và cách khắc phục khi sử dụng motor điện 1 pha
Khi sử dụng động cơ ở tần suất nhiều kéo theo đó là nhu cầu bảo dưỡng là rất lớn. Dưới đây là các lỗi thường xảy ra với motor điện 1 pha và cách sửa chữa.
Động cơ 1 pha chạy yếu, nghe tiếng ù ù, dòng điện tăng cao.
Lý do:
- Bị sát cốt;
- Chập cháy phía trong tại 1 vòng dây.
Cách khắc phục:
- Siết chặt lắp máy, chỉnh sửa phần roto;
- Kiểm tra vòng bi, bạc đạn nếu hư hỏng cần thay mới. Ngoài ra, kiểm tra bộ dây bằng gronha khi phát hiện dây chập mạch thì quấn lại bộ dây.
Quay motor điện khởi động bằng tay
Nguyên nhân:
- Chưa đồng tâm;
- Thông số của tụ điện bị thay đổi do tụ điện bị rò.
Phương pháp sửa chữa:
- Cân chỉnh lại tụ;
- Thay thế tụ điện mới.
Động cơ điện 1 pha phát ra tiếng kêu lạ
Lý do:
- Vòng bi bị rỗ;
- Vòng bi bị lệch gây sát cốt, va chạm cơ khí tạo ra tiếng.
Cách khắc phục:
- Đổi mới vòng bi.
Tụ điện thường xuyên bị đánh thủng khi quấn lại bộ dây stato
Nguyên nhân:
- Sử dụng tụ điện chứa dung tích bé nên điện áp đặt lên tụ lớn hơn điện áp định mức cho phép;
- Điện áp đặt lên tụ lớn hơn điện áp định mức bởi sai số vòng cuộn đề.
Cách sửa chữa:
- Thay tụ phù hợp;
- Quấn lại.
Motor điện 1 pha bị chạm vỏ
Lý do:
- Cách điện giữa cuộn dây và lõi thép bị hỏng;
- Đầu dây chạm vào vỏ.
Cách khắc phục:
- Thay cuộn dây mới;
- Nghiên cứu và chỉnh lại đầu dây bị chạm vỏ.
Động cơ điện 1 pha ngừng quay, rôto bị hút lệch 1 phía, động cơ lung lay mạnh
Nguyên nhân:
- Vòng bi, bạc đạn hay nắp máy bị lệch;
- Roto không đồng tâm.
Cách sửa chữa:
- Lắp chặt lại nắp máy, thay vòng bi, bạc đạn nếu cần;
- Chỉnh sửa lại phần roto.
XEM THÊM
- Hệ Số Cosphi là gì? Công thức tính & Ý nghĩa của Cosphi
- Cảm biến quang là gì? Cấu tạo, Phân loại & Chức năng
- Nguồn xung là gì? Cấu tạo, Phân loại & Nguyên lý hoạt động
Qua những thông tin vừa chia sẻ trong bài viết trên, hy vọng sẽ giúp bạn có thêm kinh nghiệm trong việc lựa chọn được motor điện 1 pha phù hợp với nhu cầu của mình. Nếu còn thắc mắc nào khác, vui lòng liên hệ ngay với Blogthietbi.com để được giải đáp chi tiết nhất.
